Proef de streekproducten van Nederland
Nederland biedt een enorme diversiteit aan streekproducten, van Goudse kaas tot ambachtelijk bier en lokaal geteeld fruit. Deze producten vertellen een verhaal over de regio’s waar ze vandaan komen, de tradities die eraan verbonden zijn en de innovatieve technieken waarmee ze tegenwoordig worden gemaakt. Van kaasproeverijen tot fietsroutes langs wijngaarden: ontdek niet alleen welke bekende (én minder bekende) lokale smaken je moet ervaren, maar ook op welke unieke manieren je dat kunt doen.
- Kweek je eigen oesterzwammen op koffiedik.
- Proef circulair bier van oud brood.
- Fiets langs idyllische en innovatieve wijngaarden.
Vruchten van ‘t land
De Betuwe staat bekend als fruitstreek. Het gebied staat dan ook vol met lokale kwekerijen waar je het fruit mag plukken zodra het rijp is. Dat geldt bijvoorbeeld voor de pluktuin van De Hoenderik in Tricht. Bij dit fruitbedrijf kun je vanaf half juni verschillende soorten fruit plukken. Denk aan kersen, aardbeien, frambozen, bramen en rode bessen. Ook is er een boomgaard met appels en peren. Een uitje in de natuur waar je makkelijk de hele middag zoet mee bent.
Ben je in Noord-Brabant? Bezoek dan de Philips fruittuin in Eindhoven. Hier leer je hoe appels, peren en pruimen groeien. En welke insecten er allemaal in de tuin leven. Daarna kun je neerstrijken in het gezellige pannenkoekenhuis, dat uitkijkt over de boomgaard. In april komen de eerste asperges en aardbeien van het land en kun je in veel Brabantse restaurants aanschuiven voor een speciaal menu met de zogenoemde ‘triple A’: ansjovis, asperges en aardbeien. Tip: volg de Aspergefietsroute Bergen op Zoom, langs boerderijwinkels en restaurants met verse asperges.
Hemelse zwammen
In de herfst begint het paddenstoelenseizoen. Proef ze in een restaurant, op een biologische (paddenstoelen)markt of bij een lokale kwekerij, zoals Paddestoelenrijk in Gelderland. Bekend om exotische soorten als shiitake. Hier leer je tijdens een rondleiding alles over kweek en bereiding. Ook in Friesland is er een paddenstoelenrevolutie gaande. Hier kweekt WesterZwam oesterzwammen op circulaire wijze: met lokale reststromen zoals koffiedik, hout- en appelpulp. En, bij Fryslan Fungies bestel je een growkit om thuis te kweken.
Goudgele glorie
Hoe smakelijk de beroemde Goudse en Edammer kaas ook zijn: Nederland heeft nog veel meer soorten ambachtelijke kaas te bieden. Probeer Friese nagelkaas, een VOC-tijdperk creatie met kruidnagel, gemaakt om lang houdbaar te zijn. Ontdek bijzondere kazen bij kaasboeren, speciaalzaken of historische markten in Alkmaar, Woerden, Gouda of Edam. Proef tijdens een kaasproeverij, zoals bij De Kaaskop in Groningen, of volg een van de kaasfietsroutes door het Groene Hart. Zelf kaas maken? Bezoek Kaasboerderij Weenink in de Achterhoek voor een workshop en kijkje in de keuken.
Rood, wit of rosé?
Ondanks het Nederlandse klimaat groeit de lokale wijnbouw. Wijngaardeniers mogen hier weinig bestrijdingsmiddelen gebruiken. Daarom kijken veel wijngaarden naar nieuwere druivenrassen die goed tegen schimmels en andere ziekten kunnen. Wijngaard St. Martinus in Limburg is een pionier op dit gebied, en tevens de grootste en een van de meest duurzame wijngaarden van Nederland. Volg de Route des Vins Vijlen-Holset (11 km) waarbij je langs dit prachtige wijndomein wandelt. Of laat je rondleiden door de wijngaard en leer meer over de innovatieve technieken.
Ga je naar Oost-Nederland? Fiets dan langs de wijndomeinen van Drenthe of de Achterhoek. Of volg het klompenpad Errekomsepad (13 km) langs Betuwse dorpen, weilanden en de duurzame wijngaard van het Betuws Wijndomein. Hier worden alle druiven gebruikt, om de reststromen maximaal te benutten. Ben je in de buurt van Twente? Dan mag je WijnWandeling Bentelo (15 km) niet missen. Deze begint en eindigt bij Wijngaard Het Hof van Twente, waar je na afloop in de serre kunt genieten van een fijn glas Twentewijn.
Streekproducten in Nederland
Van tripel tot trappist
Nederlands (speciaal)bier is een belangrijk exportproduct, gemaakt met lokale ingrediënten zoals honing, kruiden en zeewier. Kleine brouwerijen focussen op duurzame technieken, zoals circulaire productie met restproducten als brood en aardappelen. Ontdek dit tijdens een bierproeverij of brouwerijbezoek. Bij Stadsbrouwerij Wageningen proef je bier van lokale mout, terwijl restproducten naar stadsvarkens of bakkers gaan. In Flevoland brouwt Brouwerij Praght ambachtelijk bier met hulp van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Liever thuis proeven? Bij (bio-)supermarkten vind je vaak duurzame bieren.
In de lente kun je je eigen daslook wildplukken. Het smaakt intens naar knoflook en je maakt er lekkere pesto van.
Hartige snacks
Bij een dagje uit in Den Bosch hoort het iconische Brabantse worstenbroodje. Tegenwoordig ook steeds vaker verkrijgbaar in een net zo smakelijke vegan variant. De meningen erover zijn verdeeld, maar wij vinden dat je helemaal zelf mag weten hoe je ‘m eet: met of zonder mosterd. Het Brabantse worstenbroodje is ontstaan vanuit een oud gebruik: om te zorgen dat vlees langer goed bleef, werd dit in deeg gerold en gebakken (dat is pas zero waste!).
Een ander streekproduct met een interessante historie is de eierbal uit Groningen. Hierbij wordt een heel ei gekookt, voorzien van een laagje ragout en vervolgens gefrituurd. De eierbal ontstond in de jaren vijftig tijdens de naoorlogse wederopbouw, toen zuinigheid essentieel was voor de wederopbouw van Nederland. Betaalbaar en voedzaam won de eierbal snel aan populariteit, en wordt nu door UNESCO zelfs erkend als immaterieel cultureel erfgoed.
Wist je dat?
De Groningse eierbal sinds 2017 tot UNESCO’s eetbare erfgoed behoort?
Zoete zaligheid
Iedereen kent de Nederlandse stroopwafel wel, die rond 1810 bedacht werd door een bakker in Gouda. Maar wist je ook dat hij de eerste stroopwafel per ongeluk maakte, met overgebleven deegresten, koekkruimels en stroop? Achter de nonnevot uit Limburg schuilt nog zo’n opmerkelijk verhaal. Dit lusvormige carnavalsbroodje werd in 1676 aangeboden aan de Franse bevelhebbers die de stad Sittard wilden veroveren. Waarom het zo heet, is niet duidelijk. Sommigen denken dat het gebak vernoemd is naar de strik die nonnen vroeger op hun achterwerk (in het Limburgs: ‘oppe vot’) droegen.
De tips van Edwin Sander
-
Vergeten superfoods
Ondergewaardeerd, betaalbaar, veelzijdig, eiwitrijk én vezelrijk: peulvruchten zijn superfoods! Gebruik ze voor traditionele gerechten, zoals (vegetarische) snert of een bonensalade. Of maak een heerlijke hummus van boter- of tuinbonen.
-
Creatief met kool
Kool wordt vooral geteeld in Noord-Holland en is uitstekend te pekelen of fermenteren. Van witte kool of spitskool maak je makkelijk zelf kimchi of zuurkool. En het is ook nog eens fijn voor je darmflora!
-
Proef wilde knoflook
Daslook gebruiken we zelden, maar je maakt er de lekkerste pesto van. Het heeft een intense knoflooksmaak en groeit vooral in Zuid-Limburg. Ik werk ermee in de lente, dan komt het vers uit het bos.