Lady walks through vineyard in Zuid Limburg

Nederland: een heerlijk wijnland

Waar je ook op stap gaat in Nederland, je vindt er een wijngaard. Van Groningen tot Zeeland en van Zuid-Holland tot Gelderland: overal maken kleine en grotere wijndomeinen wijn. Voor een mooi glas wijn, op een terrasje in de wijngaard, kun je in Nederland sinds een jaar of twintig heel goed terecht. En er wordt bovendien op vernieuwende en duurzame wijze gewerkt.

Jekerkwartier Maastricht two ladies having lunch with wine

Ruim vijftig jaar geleden ontstond deze moderne wijnbouw in de omgeving van Maastricht, met pioniers als Frits Bosch van Slavante en Hugo Hulst van De Apostelhoeve. Grote inspirator was een Belg, Jean Bellefroid, die zelf experimenteerde in zijn woonplaats Borgloon, net over de grens bij Maastricht. Bellefroid was zo enthousiast door alles wat hij las over middeleeuwse wijnbouw in de Zuidelijke Nederlanden dat hij ook de Nederlanders aanstak met zijn nieuw aangeplante wijnstokken.

Meer zonuren

Nederland ken je vast als een koel en nat landje. Helaas verandert dat in rap tempo door klimaatverandering. Extremen als grote hitte en droogte gaan tegenwoordig hand in hand met overvloedige regen. Dankzij het toegenomen aantal zonuren per jaar rijpen druivenrassen die je misschien kent uit landen als Frankrijk en Duitsland echter wel weer steeds beter in Nederland. Voor je glas Chardonnay, Riesling, Pinot Gris of Auxerrois kun je gewoon terecht in Limburg, Brabant of Zeeland!

Sunrise over the vines of Wine Farm de Kleine Schorre

Je waant je in Frankrijk

Het aantal zonuren in de zuidelijke provincies ligt hoger dan in het noorden, en de gemiddelde temperaturen stijgen. Bij Nederlands oudste en bekendste wijnhuis De Apostelhoeve drink je vanaf dit jaar zelfs een fruitig glas Viognier. Dit druifje voelt zich vanouds het beste thuis in Zuid-Frankrijk. Een aantal jaar geleden besloot de familie Hulst van De Apostelhoeve hun wijngaarden aan het veranderende klimaat aan te gaan aanpassen. Zij experimenteren nu met druiven uit warmer streken. Met succes!

Even wat over bodems: Limburgse löss of mergel, Zeeuwse schelpenlagen, Groningse terpaarde of Gelderse zandgronden, Nederlandse wijn komt van veel verschillende bodemsoorten. Dat levert een diversiteit aan smaken en texturen in je glas. De zilte Zeeuwse wijnen hebben een heel ander karakter dan de Limburgse, afkomstig van rijke lössbodems. Diverse wijngaarden liggen op armere zandhoudende bodems, bijvoorbeeld in Friesland, Gelderland of Brabant.

Wist je dat?

Nederland 9 beschermde oorsprongsbenamingen (BOB) voor wijn heeft? ‘Maasvallei Limburg’ geldt zelfs in Nederland én België.

Duurzame wijnbouw in alle provincies

Sinds het jaar 2000 heeft de komst van bijzondere druivenrassen, speciaal ontwikkeld voor het Noord-Europese klimaat, gezorgd voor een grote groei in het aantal wijngaarden in Nederland. En, heel belangrijk: voor die nieuwe druivenrassen, met namen als regent, cabernet cortis, johanitter, solaris of souvignier gris, hoef je veel minder bestrijdingsmiddelen te gebruiken. En dat is wat we willen: beter voor het milieu! Ook wijngaardeniers in de noordelijker provincies van Nederland kunnen daardoor op duurzame wijze smakelijke wijnen maken.

Smart agriculture controlled by drone over wine vineyards FreeProd33

Veel wijngaardeniers, zelfs in Groningen of Friesland, gaan nog een stapje verder. Zij zoeken alternatieven om bestrijdingsmiddelen helemaal te kunnen uitbannen. Op een terp in het Groningse Groot Maarslag profiteren de johanniter en solaris van Elma Middel van het zilte windje dat de stokken goed droogt. In Zuid-Limburg bestudeert Stan Beurskens van Wijndomein Sint Martinus de wijngaarden met drones. Door het meten van de geurstoffen in de wijngaard kan zo het oogstmoment beter bepaald worden.

Bruisende experimenten

Trek in een glaasje mousserende wijn? Dankzij de ruime ervaring die de Nederlandse wijnmakers inmiddels hebben opgedaan, vind je in Nederland ook tal van bijzondere wijntypen. Nederlandse wijnen hebben vaak iets meer zuren dan elders. Dat maakt ze uitstekend geschikt voor mousserende wijnen. Naar de Champagne hoef je niet meer voor mousserende wijn: die wordt gewoon hier in Nederland gemaakt.

Ben je een fan van oranje- of amberwijnen, de witte wijnen met vergisting op de schillen en vaak dat mooie oranje kleurtje? Dan heb je geluk. Van Betuws Wijndomein tot Wijngaard Dassemus en Wijngoed Wolf tot Wijngaard VieVinVjenne, vele verkennen de mogelijkheden van dit oeroude en inmiddels enorm populaire wijntype. Druiven als souvignier gris, solaris en muscaris lenen zich dan ook uitstekend voor oranje wijnen.

Stap op de fiets of trek de wandelschoenen aan om de Nederlandse wijngaarden te leren kennen.

Even geen alcohol?

Sulfieten worden al eeuwenlang gebruikt om wijnen goed te kunnen bewaren. Maar toegevoegd in te grote hoeveelheden ze zijn helaas niet goed voor je gezondheid. Eigen onderzoek naar alternatieven voor sulfietgebruik bij Sint Martinus in Vijlen en De Colonjes in Groesbeek leverde al geweldige resultaten. En als je een keertje alcoholvrij wilt drinken: Nederlandse wijnmakers ontwikkelen ook alcoholvrije wijnen en niet-alcoholische alternatieven. Bekend en geliefd zijn de alcoholvrije mousserende wijnen en theeën van Betuws Wijndomein bijvoorbeeld.

Natuurlijk wil je deze bijzondere wijnen en wijngaarden beter leren kennen. Stap dan op de fiets, of trek de wandelschoenen aan. Vooral in Gelderland en Zuid-Limburg zijn diverse fraaie routes uitgezet, met stops bij gastvrije wijnhuizen waar je verfrissende wijnen kunt proeven. Maar ook in Drenthe of Overijssel, eigenlijk in het hele land, vind je tal van mogelijkheden om al wandelend of fietsend van de wijngaarden en wijnen te genieten.

120.000 nieuwe wijnstokken werden er in 2023 aangeplant

Slapen bij de wijnboer

Na een fiets- of wandeltocht langs de wijngaarden slaap je als een roos bij een van de vele wijnboeren die ook kamers verhuren. Of je maakt er tijdens een goed diner kennis met de wijnen van het huis. Dat is echt de beste manier om jezelf te verwennen. De productie van Nederlandse wijn is namelijk beperkt, aangezien de meeste bedrijven klein zijn. Naar de supermarkt hoef je niet te gaan voor Nederlandse wijnen.

Guests B&B Life Contains Beautiful Things enjoy fire pit

Wijnbouw in de stad

Stadswijngaard Hof van Almere is managed in an environmentally and people-friendly way

Geen zin of tijd de stad uit te gaan? Dan heb je geluk. In zowel Den Haag als Amsterdam , Almere en Utrecht liggen stadswijngaarden. Buurtbewoners verzorgen er de druiven samen met professionele wijngaardeniers. Via crowdfunding kun je vaak zelf bijdragen aan de opbouw van deze groene oases. Of je kunt vriend van de wijngaard worden. Midden in het gezellige Maastrichtse Wyck zit bovendien de Urban Winery, waar ze wijn maken voor kleinere Limburgse wijnboeren die zelf geen apparatuur hebben. Voor een proeverij kun je er ook terecht.

Wijn bij het eten

Dorstig geworden? Tal van restaurants koken niet alleen met streekproducten, maar zetten ook steeds vaker lokale wijnen op de kaart. Ben je inmiddels zo enthousiast dat je wilt gaan proeven? Bij bobwijn in Amsterdam zetten ze graag Nederlandse toppers voor je op een rijtje. En voor een enkel glas Nederlandse wijn ga je naar een van de moderne wijnbarren in grote en minder grote steden als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Amersfoort. Voor de wijnkaart bij het Utrechtse Hemel en Aarde moet je echt even de tijd nemen! Nog een laatste tip: bestel een glas lokale wijn in combinatie met een typisch Nederlands kaasplankje! Wijn en kaas uit Nederland: authentieker kunnen we het niet maken!

De tips van Marco Westra

Wijntip: Jasmijn Orange Wijn 2020

Deze wijn van Betuws Wijndomein in Erichem is gemaakt van zorgvuldig geselecteerde Souvignier Gris-druiven. Ze zijn met de hand geoogst en rijpen 9 maanden op oude barriques. Hij biedt een eigenzinnige neus en frivole smaak. Echt prachtig!
Wijntip: Cuvée XII van Apostelhoeve

Deze wijn uit Maastricht serveer ik altijd aan buitenlandse gasten die vragen hoe het mogelijk is om in Nederland wijn te maken. Deze wijn bewijst dat het kan. Proef en ervaar het!
Wijntip: Regent van Wijndomein Aan de Breede Beek

Bij dit wijndomein in Nijkerk draait alles om regeneratieve wijnbouw, met focus op biodiversiteit in en boven de grond. Ervaar deze wijn met mooie smaken van zwarte bessen en kruidigheid, en een zachte, aangename afdronk.