Hollandse Waterlinies
De Stelling van Amsterdam is sinds 1996 UNESCO Werelderfgoed. In 2021 werd daar de Nieuwe Hollandse Waterlinie aan toegevoegd. Samen vormen zij de Hollandse Waterlinies. Het resultaat? Een UNESCO Werelderfgoed-locatie met geschiedenis als absoluut kenmerk. Het is een uniek gebied waar het land onder water gezet kon worden gezet ter verdediging en waar vandaag de dag van alles te beleven valt. Stap in de geschiedenis op een van de forten, geniet van lokaal eten in de restaurants of kom tot rust in natuur.
- Pure historie in een natuurrijke omgeving.
- Bezoek de vestingstadjes, forten en kastelen.
- Fiets of wandel door het bijzondere linielandschap.
Water als bondgenoot
De verdedigingslinie loopt van Edam helemaal rondom Amsterdam tot Muiden en vandaar naar beneden tot aan de Biesbosch. Een gebied van ruim 200 km lang met 96 forten, 6 vestingen, 2 kastelen, militaire bouwwerken en vernuftige waterwerken. Meer dan genoeg te zien dus.
Althans, anno nu. Want de magie van de Hollandse Waterlinies is de manier waarop het Nederland hielp in haar verdediging. Bij dreiging werden sluizen opengezet en liep het land onder water. Een proces dat we ‘inunderen’ noemen.
Het water was ondiep - ongeveer tot kniehoogte - en daarmee sloeg ons leger twee vliegen in één klap. Voor boten en andere vaartuigen was de vesting te ondiep om er doorheen te varen en tegelijkertijd konden paarden, voertuigen en soldaten er ook niet door heen jakkeren of ploegen. De boel was op twee manieren onbegaanbaar en daarmee werd water een echte bondgenoot van Nederland.
En het mooie? Wanneer er geen gebruik werd gemaakt van deze vorm van verdediging - en de polders dus niet onder water stonden - was het ingenieuze systeem bijna niet te zien. Het zag er uit als een normaal natuurlandschap. Hooguit had het wat gekke randen, maar verder?
-
© NBTC -
© NBTC -
© NBTC -
© NBTC
Een uniek samenspel van landschap, techniek en water
De Hollandse Waterlinies zijn UNESCO Werelderfgoed omdat de twee historische linies een uniek samenspel zijn van het landschap, watermanagement en militaire versterkingen. In de Hollandse Waterlinies is de bedreiging van het water omgedraaid en is water ingezet als bondgenoot. Een unieke Nederlandse uitvinding die nergens anders ter wereld te vinden is.
Een deel van de waterlinies is een aantal keer onder water gezet. De laatste succesvolle keer was tijdens de Eerste Wereldoorlog, zo bleek uit een spionagerapport uit die tijd. De waterlinie had een dusdanig afschrikwekkend effect, dat het voorkomen heeft dat de Duitsers ons aanvielen. In de Tweede Wereldoorlog bleek het systeem niet meer te werken: de Luftwaffe vloog er gewoon overheen…
Maar de Hollandse Waterlinies leveren niet alleen een bijzonder verhaal af. De linies zijn qua uiterlijk en vorm ook een typisch kenmerk van een Nederlands open en groen landschap. Daarnaast staan ze bomvol waterbouwkundige objecten: sluizen, dijken, schuilplaatsen, inundatiekanalen… Eigenlijk bewijzen de waterlinies onze band met water, zonder dat daar een museum of encyclopedie voor nodig is.
Waterlinies bezoeken
Zin om de waterlinies te bekijken? Er zijn verschillende opties. Naast een fijne wandeling, of fietstocht zijn er ook enkele bijzondere bestemmingen. Volg bijvoorbeeld een rondleiding op een van de forten, of breng een bezoek aan het Waterliniemuseum in Bunnik. Je kunt ook blijven slapen in een fort of bunker. Er zijn veel overnachtingsmogelijkheden in de Hollandse Waterlinies. Van basic tot super-de-luxe. Hou je meer van kamperen? Dan kun je met je camper of tentje bij een fortgracht kamperen.